Castrum Ad Octavum

 

Na nešto više od 9 kilometara od centra nalazi se naselje Višnjica. Malo njih, računajući i žitelje ovog naselja zna da je upravo ovde  još u VI veku imperator Justinijan podigao utvrđenje Castrum Ad Octavum. Udaljeno 13 kilometarai od Singidunuma, današnjeg Beograda. Kako bi uspostavio bazu za svoje ratove protiv Avara i Slovena, 535. godine obnovio je Singidunum. Obnovljena tvrđava obložena je belim tesanim kamenom, zbog čega su mu slovenska plemena dala naziv Beograd.

Utvrđenje Ad Octavum podignuto je na uzvišenju iznad Dunava, danas poznatom pod imenom Gradina, odakle se pruža neometan pogled na ravnicu Panonske nizije. Prve podatke o ovom utvrđenju daje pisac Justinijanogov vremena – Prokopije. U svojoj osnovi, prostiralo se na površini od samo 100x180 metara, sa kružnom kulom sa južne strane  i bedemima širine pet metara. U skladu sa ondašnjom graditeljskom, nekropola nalazili zapadno od njega. 

Prilikom iskopavanja nalazišta koje je Muzej grada Beograda vršio 1955. i 1964. godine, pronađeni su, pored tragova građevina i zemnih ostatak nekadašnjih stanovnika, i ostaci keramike, predmeti od gvožđa, kao rimski novac i skromni nakit, što svedoči o status stanovnika utvrđenja. Veoma dragocen nalaz sa ovog lokaliteta predstavlja  hrišćanski  nakit kao grobni prilog iz  VI veka –  zlatna ogrlica sa dva medaljona i krstom.

 No ni ovo nije jedino rimsko utrdjenje u Višnjici. U obližnjem mestu Ramadan, pronađeni su ostaci rimskog naselja iz perioda II do IV veka nove ere.

Justinijan I (527.-565.) beše poreklom iz Turesijuma, naselja pokraj današnjeg Leskovca. Ovaj Vizantinac ilirskog porekla napredovao je od običnog seljačeta do jednog od najvažnijih vladara. Za skoro četiri decenije vladavine uspeo je da sagradi Aja Sofiju i baziliku u Raveni, naredio izdavanje stuba današnjeg pravnog sistema Corpusa Iuris Civilis, ustoličio hrišćanstvo kao zvaničnu veru Rimskog carstva.

Sa najezdom paganskih plemena i opadanjem snage Carstva, utvrđenje je gubilo na značaju, ali je sećanje na njega ostalo. 

Prema tvrdnjama Feliksa Kanica, koji je krajem XIX veka putovao našim krajevima, na istom mestu se nalazila i letnja rezidencija i utvrđenje iz kasnijeg srednjeg veka, koje je pripisano despotu Stefano Lazareviću.